گلودرد یا فارنژیت از مشکلات شایعی است که معمولا به دلیل عفونت ویروسی یا باکتریایی ایجاد می شود. بنابراین آگاهی از نکات کلی در این رابطه (موضوع اصلی این مقاله) مفید و ضروری است. بدیهی است در شرایط خاص مانند آنچه در حال حاضر با آن روبه رو هستیم و اپیدمی ناشی از ویروس کرونا (یکی از ویروس های مسبب گلودرد) سراسر دنیا را فرا گرفته، در نظر داشتن و رعایت شیوه نامه های بهداشتی و درمانی خاص این ویروس، که به طور مکرر از طریق رسانه های جمعی در اختیار همگان قرار می گیرد، اولویت و ارجحیت دارد.
در مجموع و به صورت کلی می توان گفت گلودرد ویروسی به درمان آنتی بیوتیکی نیاز ندارد و با استراحت و درمان های علامتی بهبود می یابد. در حالی که جهت درمان فارنژیت باکتریایی مصرف یک دوره آنتی بیوتیک لازم است. این نوع گلودرد، در بیشتر موارد، توسط نوعی باکتری به نام استرپتوکوک به وجود می آید.
علائم همراه با گلودرد
فارنژیت ویروسی : گلودرد غالبا در اثر ویروس ها ایجاد می شود. شایع ترین این ویروس ها همان انواعی هستند که سبب عفونت مجاری تنفسی فوقانی می شوند و سرما خوردگی یکی از نمونه های رایج آنهاست. گلودرد ویروسی معمولا علائم زیر را هم به دنبال دارد:
- آبریزش و گرفتگی بینی
- تحریک پذیری یا قرمزی چشم ها
- سرفه، گرفتگی صدا و احساس درد یا سوزش در سقف دهان
فارنژیت استرپتوکوکی: در حدود 10 درصد بالغین دچار گلودرد، به فارنژیت استرپتوکوکی مبتلا هستند. علائم و نشانه های همراه با این گلودرد عبارتند از:
- تب (معمولا بالای 38 درجه)
- بزرگ شدن غدد لنفاوی ناحیه گردن
- تجمعات کوچک و سفید رنگ چرک در گلو
- غالبا بدون سرفه، آبریزش از بینی و قرمزی چشم ها
چه وقت مراجعه به پزشک ضروری است؟
گلودرد همراه با هر یک از موارد زیر نیازمند مراجعه فوری به پزشک می باشد:
- دشواری در تنفس
- بروز ضایعات پوستی
- آبریزش از دهان به دلیل ناتوانی در بلع
- تورم در گردن یا زبان
- سفتی گردن یا مشکل در باز کردن دهان
- وجود بیماری زمینه ای یا مصرف داروهایی که باعث ضعف عملکرد سیستم ایمنی می شوند.
درمان گلودرد
گلودرد ویروسی: آنتی بیوتیک ها در درمان گلودرد ویروسی کمکی نمی کنند و فرد را در معرض بروز عوارضی مانند اسهال یا واکنش های آلرژیک قرار می دهند. گلودرد ویروسی به طور معمول طی مدت 4 تا 5 روز برطرف می گردد و در این مدت می توان برای کاهش علائم از روش های زیر استفاده نمود:
- مصرف بیشتر مایعات و نوشیدنی ها مانند چای (همراه با عسل و لیمو) و سوپ مرغ
- شستشوی دهان و گلو با آب نمک: غرغره آب نمک یک روش قدیمی و بی ضرر برای بهتر شدن گلودرد است. به این منظور می توان نصف قاشق چایخوری (5/1 تا 3 گرم) نمک را در یک فنجان (250 میلی لیتر) آب گرم حل نمود.
- مصرف داروهای ضد درد: استفاده از استامینوفن یا مسکن های ضد التهاب غیر استروئیدی معمول مانند ناپروکسن جهت کاهش درد کمک کننده است. همچنین مصرف قرص های مکیدنی نیز در بهبود درد و خشکی گلو مفید هستند. قرص مکیدنی لیکوفار نمونه ای گیاهی از این نوع داروهاست که حاوی عصاره شیرین بیان، فلفل قرمز و اسانس اکالیپتوس می باشد. لیکوفار با عملکرد ضد درد، ضد التهاب و ضد میکروب خود از اثربخشی قابل ملاحظه ای در بهبود گلودرد و گرفتگی صدا برخوردار است.
گلودرد استرپتوکوکی: مصرف آنتی بیوتیکدر این نوع از گلودرد توصیه می شود. پنی سیلین یا آنتی بیوتیک های مشابه آن در اشکال تزریقی یا خوراکی درمان انتخابی فارنژیت استرپتوکوکی محسوب می شوند. باید توجه داشت که تکمیل نمودن دوره درمان در حذف کامل عامل عفونی اهمیت زیادی دارد.
چه زمانی برای برگشت به محل کار یا تحصیل مناسب است؟
در صورت ابتلا به گلودرد استرپی، 24 ساعت بعد از شروع آنتی بیوتیک می توان به محل کار یا تحصیل بازگشت. در گلو درد ویروسی نیز بعد از رفع احساس ضعف یا کسالت و ناخوشی، زمان مناسبی برای برگشت به فعالیت های شغلی و اجتماعی در نظر گرفته می شود. اگرچه باید همچنان رعایت نکات بهداشتی را مورد توجه قرار داد.
راه های پیشگیری از ابتلا به گلودرد چه هستند؟
- شستن دست ها با آب و صابون
- ضد عفونی نمودن دست ها با موادضد عفونی کننده الکلی
- پرهیز از دست زدن به نواحی صورت (چشم ها، بینی و دهان)
- حفظ فاصله و نزدیک نشدن به افراد مبتلا به گلودرد