عوارض مصرف آنتی بیوتیک ها چیست؟
روزیاتو/ آنتی بیوتیک دارویی است که با متوقف کردن عملکرد باکتریها از پیشرفت عفونت در بدن پیشگیری میکند. آنتی بیوتیک این کار را با کشتن یا جلوگیری از تکثیر و بازتولید باکتریها انجام میدهد.
معنی لغوی آنتیبیوتیک «مخالف زندگی» است یا «زیست کُش». بنابراین هر دارویی که تمامی میکروبها و باکتریهای بدن را از بین ببرد در دسته آنتیبیوتیکها جا میگیرد. اما به طور عمومی، پزشکان این دارو را برای کشتن باکتریها تجویز میکنند.
آنتیبیوتیکها از دو راه طبیعی و ساختگی، از میکروارگانیسمهایی همچون قارچها و باکتریها گرفته میشوند و خود برای از بین بردن میکروارگانیسمهای دیگر یا ممانعت از رشد آنها استفاده میشوند.
قبل از اینکه آنتیبیوتیک اولین بار در دهه ۱۹۲۰ میلادی کشف شود، مردم حتی به واسطه کوچکترین و ضعیفترین عفونتهای باکتریال همچون گلودرد میکروبی هم ممکن بود جان خود را از دست بدهند. عمل جراحی در آن دوران یک کار پرخطر محسوب میشد.
آنتی بیوتیک چیست؟
مطابق آمارهای وزارت بهداشت ایران، مصرف آنتیبیوتیک در کشور روند بالایی یافته بهطوریکه در بیش از نیمی از نسخههای پزشکی که تجویز میشود حداقل یک آنتیبیوتیک وجود دارد. این در حالیست که از تجویز غیرضروری این داروها توسط پزشکان پرهیز شود.
آنتیبیوتیک چه قابلیتهایی دارد و از عهده چه کارهایی بر نمیآید.
بسیاری از باکتریهای موجود در بدن انسان بیخطر هستند. برخی از آنها حتی مفید هم هستند و برای انجام برخی فعالیتها، بدن به آنها نیاز دارد. اما شماری از باکتری میتوانند سبب بروز عفونت در برخی از اندامها شوند. خوشبختانه آنتی بیوتیک توانایی از بین بردن اغلب این باکتریهای مضر را دارد.
عفونتهایی که به واسطه مصرف صحیح آنتی بیوتیک میتوان آنها را درمان کرد به شرح زیر هستند:
- عفونتهای گوش و عفونتهای سینویسی
- عفونت دندان
- عفونتهای پوستی
- مننژیت (آماس سر و نخاع)
- گلودرد میکروبی
- عفونت مثانه و کلیه
- سینهپهلو باکتریال
- سیاه سرفه
عوارض مصرف آنتیبیوتیک چیست؟
از آنجا که معده انسان مملو از انواع باکتریهای مفید و مضر است، زمانی که شما تحت درمان عفونت به واسطه آنتیبیوتیک هستید این دارو روی سیستم گوارشی بدن تاثیر میگذارد. از شایعترین عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- هضم نشدن غذا (سوءهاضمه) / نفخ
- دردهای شکمی
- از دست دادن اشتها
گاهی ممکن است فرد با نشانههای زیر مواجه شود
- کهیر / جوشهای ریز روی پوست همراه با خارش شدید
- سرفه کردن
- خسخس سینه
- تنگ شدن نفس / گرفتن گلو
عوارض آنتی بیوتیک بیشتر متوجه معده و دستگاه گوارش است و منجر به مشکلات زیر میشود:
- حالت تهوع؛
- استفراغ؛
- گرفتگی عضلات؛
- اسهال.
آنتیبیوتیکهایی مانند سفالوسپورینها، ماکرولیدها، پنیسیلینها و فلوروکینولونها نسبت به سایر آنتیبیوتیکها مشکلات بیشتری ایجاد میکنند.
مصرف آنتیبیوتیکهایی مانند آموکسیسیلین و داکسیسایکلین با غذا، امکان وقوع عوارضی چون معده درد را کاهش میدهد. البته این رویکرد برای تمام آنتیبیوتیکها جواب نمیدهد. برخی از انواع آنتیبیوتیکها مانند تتراسایکلین باید با معدهی خالی مصرف شوند. برای اطمینان از شیوهی مصرف آنتیبیوتیکها، حتما با پزشک معالج خود مشورت بفرمایید.
اسهال خفیف، معمولا بعد از قطع مصرف آنتیبیوتیک بهبود مییابد، اما اسهال شدید، میتواند منجر به موارد زیر بشود:
- درد و گرفتگی عضلات شکم؛
- تب؛
- تهوع؛
- وجود خلط یا خون در مدفوع.
مقاومت بدن در مقابل آنتیبیوتیک
آنتیبیوتیک زمانی ضد باکتری است و ایمنی بدن را تضمین میکند که به روش صحیح مصرف شود. اما شاید بد نباشد بدانید که حدوی یک و نیم درصد از آنتیبیوتیکهای مصرفی ضروری نیستند.
سو مصرف این دارو باعث میشود تا بدن به آنتی بیوتیک مقاوم شود. باکتریها نیز به مرور به این دارو عادت میکنند، در برابرش قد علم میکنند و کمکم به ابرباکتری یا سوپرباگ تبدیل میشوند و آن زمان است که دیگر کاری از دست آنتیبیوتیک بر نمیآید.
این مساله میتواند یک تهدید جدی بشمار برود زیرا اگر بدن به آنتیبیوتیک جواب ندهد، دیگر هیچ داروی دیگری برای از بین بردن باکتریها وجود ندارد و آن وقت است که بیمار برای زمان طولانیتری با عفونت و بیماری درگیر خواهد بود.
بدون تجویز پزشک به هیچ عنوان از آنتی بیوتیک استفاده نکنید.
حتما مراقب تداخل دارویی باشید زیرا برخی از آنتی بیوتیک ها با داروهای دیگر همخوانی ندارند و ممکن است مشکلات زیادی برای فرد به وجود بیاورند. از جمله داروهایی که میتوانند با آنتی بیوتیک ها تداخل داشته باشند میتوان به رقیق کنندههای خون، آنتیهیستامینها، ضد اسیدها، داروهای ضد التهاب مانند داروهای بدون نسخه ضد درد، داروهای سوریازیس، داروهای ادرارآور، داروهای ضد قارچ، استروئیدها، داروهای دیابت، شل کنندههای ماهیچه، داروهای میگرن، و برخی داروهای ضد افسردگی اشاره کرد.
همزمان با مصرف آنتی بیوتیک از داروهای ضدبارداری و مصرف الکل خودداری کنید.