واکسن هپاتیت A و B
هپاتیت A نوعی بیماری حاد کبد است که به دلیل ویروس هپاتیت A یا HAV رخ می دهد. این بیماری نوعی بیماری حاد است یعنی به صورت ناگهانی رخ می دهد و معمولا دوره شدید و کوتاهی دارد. این ویروس در مدفوع مبتلا به آن وجود دارد و با تماس شخصی نزدیک، گسترش می یابد.
اگر یکی از اعضای خانواده هپاتیت A دارد بیماری او به سادگی به افراد هم خانه او انتقال می یابد. این بیماری با عدم رعایت بهداشت در ارتباط است. ویروس آن نیز از طریق غذا و آب آلوده به HAV انتقال می یابد. در موارد بسیار نادر نیز این ویروس ممکن است از طریق اتقال خون آلوده به فرد انتقال یابد.
هپاتیت B بواسطه ویروس هپاتیت B یا HAV ایجاد می گردد. مانند هپاتیت ای، هپاتیت B ممکن است به صورت حاد بروز کند و باعث بیماری خفیفی شود که چندین هفته به طول می انجامد. اما در برخی افراد به خصوص نوزادان هپاتیت B بیشتر به طول می انجامد و باعث بروز یک بیماری مزمن می گردد که خود موجب مشکلات طولانی مدت کبدی می شود. حتی افرادی هم که 20 تا 30 سال بدون بروز هیچ عارضه خاصی این بیماری را دارند نیز در خطر ابتلا به مشکلات جدی کبدی مانند سیروز یا سرطان کبد قرار دارند.
هپاتیت B از طریق خون، اسپرم یا مایعات بدن فرد مبتلا وارد بدن فرد سالم می گردد. مادر مبتلا به این بیماری نیز این بیماری را در هنگام تولد به کودک خود انتقال می دهد.
واکسن هپاتیت A و B چقدر کارآمد و چه قدر ایمن است
هم واکسن هپاتیت A و هم واکسن هپاتیت B بسیار موثر است. در مطالعه A که طی آن چهار واکسن جهت مقابله با هپاتیت مورد بررسی قرار گرفت مشخص شد حدود 100 درصد همه افرادی که یک واکسن را دریافت نمودند در بدن آنان سطوح ایمنی آنتی بیوتیک در یک ماه پس از دریافت دوز اول واکسن افزایش یافت.
بعلاوه هشت سال پس از دریافت دو یا بیشتر دوز این دارو مشخص شد حدود 99 تا 100 درصد افرادی که این واکسن دریافت نموده بودند هنوز هم در برابر آن بیماری مصون بودند. در مورد واکسن هپاتیت B نیز به همین ترتیب. بنابراین متخصصان تخمین می زنند هر دو واکسن تا حدود 20 تا 30 سال در بدن فرد باقی می ماند.
همانند سایر داروها در مورد استفاده از این داروها نیز عوارض جانبی وجود دارد هر چند گزارشات درباره ایمن سازی این واکسن ها نتیجه فوق العاده A را نشان می دهد. البته معمول ترین عارضه جانبی استفاده از واکسن هپاتیت B شامل قرمزی در محل تزریق است. از سال 1982 هنگامی که واکسن هپاتیت B در امریکا ساخته شد بیش از 100 میلیون نفر واکسینه شدند و هیچ گزارشی درباره بروز عوارض جانبی جدی در مورد آنان وجود ندارد در همین زمان بروز هپاتیت B تا 80 درصد کاهش یافت.
عوارض جانبی خفیف واکسن هپاتیت A شامل قرمزی در محل تزریق، سردرد، از دست دادن اشتها و خستگی است.
عوارض جانبی شدید آن نیز که شامل واکنش آلرژیک شدید می باشد در مدت چند دقیقه یا چند ساعت پس از تزریق واکسن رخ می دهد البته بروز چنین عوارضی بسیار نادر است.
موارد مصرف واکسن هپاتیت بی
مکانیسم اثر واکسن هپاتیت بی
ایمنی زایی: در 98-94% افراد واكسينه شده مصونيت ايجاد مي شود و اين مصونيت مدت 5 سال طول مي كشد و در اين مدت به تزريق يادآوري نيازي نيست.
عوارض جانبی واکسن هپاتیت بی
تداخلات دارویی واکسن هپاتیت بی
هشدار ها واکسن هپاتیت بی
2. واكسن هپاتيتB بر عليه ويروسهاي هپاتيتE,C,A و ساير ويروسهاي مولد عفونت هاي كبدي مصونيت ايجاد نمي كند.
3. اثر اين واكسن در افراد با سن بيشتر از 40 سال كاهش مي يابد.
زمان دریافت واکسن هپاتیت بی چه وقت است؟
تعداد تزریق‌های توصیه‌شده سه تزریق است و سن مناسب از نظر پزشکان به شکل زیر خواهد بود:
- در زمان تولد
- بین یک و دو ماهگی
- بین شش و ۱۸ ماهگی
در ایران، زنان در دوران بارداری برای هپاتیت بی مورد آزمایش قرار می‌گیرند. اگر نتیجهٔ آزمایش مثبت باشد و مادر هپاتیت بی داشته باشد، نوزاد او باید ظرف ۱۲ ساعت از تولد، واکسن ایمنوگلوبولین هپاتیت بی؛ HBIG، به علاوۀ واکسن هپاتیت بی را دریافت کند تا فعلاً، محافظت کوتاه‌مدت در برابر این عارضه فراهم شود.
چه کودکانی نباید واکسن هپاتیت بی بزنند؟
کودکی که به تزریق قبلی واکسن هپاتیت بی، واکنش آلرژیک تهدیدکنندۀ زندگی داشته است نباید دوباره این واکسن را دریافت کند. همچنین اگر فرزند شما در دوران نوزادی واکسن هپاتیت بی نزده و به مخمر نان واکنش آلرژیک تهدیدکنندهٔ زندگی داشته است، نباید واکسن هپاتیت بی را بزند، زیرا این واکسن با همان نوع مخمر ساخته می‌شود.
به‌طورکلی، در مورد نوزادان زودرس، اگر واکسن هپاتیت بی قبل از یک ماهگی زده شود، تأثیرگذاری زیادی ندارد. اگر نوزاد شما زودرس است، با پزشک او در مورد زمان مناسب برای تزریق واکسن صحبت کنید. همۀ نوزادانی که به میزان متوسط تا شدیدی بیمار هستند باید برای زدن واکسن هپاتیت بی، تا زمان بهبود از بیماری صبر کنند.